Boşanma Davasında Velayet Kime Verilir?

Boşanma sürecindeki eşler için mal paylaşımı veya tazminattan çok daha önemli bir konu vardır: Çocukların velayeti. "Çocuğum bende kalacak mı?", "Mahkeme velayeti babaya verir mi?" veya "Çocuğumun fikri sorulacak mı?" soruları, bu zorlu sürecin en stresli yanını oluşturur.

Türk Medeni Kanunu ve Yargıtay'ın yerleşik içtihatlarına göre velayet düzenlemesinde tek bir altın kural vardır: Çocuğun Üstün Yararı. Peki, bu yarar neye göre belirlenir?

Mahkeme Velayeti Belirlerken Neye Bakar?

Hakim, velayet kararını verirken "kimin daha zengin olduğuna" veya "kimin daha az kusurlu olduğuna" bakmaz. Öncelik, çocuğun bedensel, zihinsel ve ruhsal gelişiminin en iyi nerede sağlanacağıdır.

1. Yaş Grupları Kriteri (Anne Bakımı Faktörü)

Yargıtay uygulamalarında çocuğun yaşı, velayetin kime verileceğinde en belirleyici faktördür:

0-3 Yaş (Anne Bakımına Muhtaç Dönem): Bu dönemde çocuğun anne sütüne ve şefkatine mutlak ihtiyacı olduğu kabul edilir. Annenin akıl sağlığı yerindeyse ve çocuğun can güvenliğini tehlikeye atmıyorsa, velayet neredeyse istisnasız anneye verilir.

3-6 Yaş (Oyun Çağı): Anne bakımına ihtiyaç devam etse de babanın rolü artar. Ancak yine de ibre genellikle anneden yanadır.

Okul Çağı ve İdrak Çağı (8 Yaş ve Üzeri): Çocuk artık kendini ifade edebilecek olgunluğa (idrak çağına) gelmiştir. Mahkeme, pedagog eşliğinde çocuğun görüşünü alır. Çocuk "Ben babamla kalmak istiyorum" derse, hakim bu talebi ciddi şekilde değerlendirir.

Velayet Hangi Durumlarda Babaya Verilir?

Toplumda "Velayet her zaman anneye verilir" gibi yanlış bir algı vardır. Aşağıdaki durumlarda velayet babaya verilebilir:

Annenin akıl sağlığının yerinde olmaması veya çocuğa bakmaktan aciz olması.

Annenin çocuğa şiddet uygulaması, ihmal etmesi veya kötü örnek teşkil edecek bir yaşam sürmesi.

Çocuğun idrak çağında olup babayı tercih etmesi ve pedagog raporunun bunu desteklemesi.

Annenin çocuğu babayla görüştürmemekte ısrar etmesi (Velayet hakkının kötüye kullanımı).

Dikkat: Annenin ekonomik durumunun kötü olması, tek başına velayeti kaybetme sebebi değildir. Mahkeme gerekirse babanın iştirak nafakası ödemesine hükmederek çocuğun maddi ihtiyaçlarını güvence altına alır.

Ortak Velayet Mümkün mü?

Evet, Türkiye'de de artık ortak velayet uygulanmaktadır. Ancak bunun için:

Her iki tarafın da ortak velayeti kabul etmesi,

Eşler arasında çocuğun eğitimi ve bakımı konusunda ciddi bir husumet bulunmaması,

Hakimin, bu durumun çocuğun yararına olduğuna kanaat getirmesi gerekir.

Boşanma Davasında Pedagog Görüşmesi

Çekişmeli boşanma davalarında hakim, uzman bir pedagog veya sosyal hizmet uzmanını görevlendirir. Uzman; hem anneyle hem babayla hem de çocukla ayrı ayrı görüşür. Ev ortamlarını inceler ve mahkemeye bir Sosyal İnceleme Raporu (SİR) sunar. Hakim kararı büyük ölçüde bu rapora dayanarak verir.

Sıkça Sorulan Sorular

Aldatan eş velayeti alabilir mi?

Evet, alabilir. "Eşine karşı kötü eş olmak, çocuğuna karşı kötü ebeveyn olmak" anlamına gelmez. Aldatma (zina), tazminat konusudur; ancak çocukla ilişkiyi doğrudan etkilemiyorsa velayete engel değildir.

Velayet davası ne kadar sürer?

Çekişmeli boşanma davası içinde görülüyorsa dava süresince (ortalama 1.5 - 2 yıl) devam edebilir. Ancak mahkeme, dava açılır açılmaz çocuğun mağdur olmaması için "Geçici Velayet" kararı verir.

Not: Bu içerik bilgilendirme amaçlıdır. Velayet davaları somut olayın özelliklerine göre şekillenir, mutlaka uzman bir avukattan destek alınız.